Eski ABD Başkanı Barack Obama, Başkan Donald Trump’ın Harvard Üniversitesi için ayrılan 2 milyar dolardan fazla federal fonu dondurma kararını “hukuksuz ve beceriksizce” olarak nitelendirdi. Beyaz Saray, antisemitizme karşı mücadele kapsamında Harvard’ın kabul, işe alım ve eğitim politikalarını değiştirmesini talep etmişti.

İnaugurasyon Günü'nden bu yana Trump yönetimine yönelik ilk açık eleştirisinde Obama, Harvard’ın bu taleplere karşı duruşunu övdü ve diğer kurumlara da aynı yolu izleme çağrısında bulundu. “Harvard, akademik özgürlüğü bastırmaya yönelik hukuksuz ve beceriksiz bir girişimi reddederek örnek teşkil etti,” diye yazdı Obama sosyal medya hesabında.

1991’da Harvard Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Obama, sosyal medyada nadiren siyasi konularda paylaşım yapıyor. Bu açıklaması, hükümetin yükseköğretim üzerindeki mali baskıları artırma çabalarına yönelik artan endişelerin bir işareti olarak değerlendiriliyor.

Harvard’a destek veren üniversiteler arasında MIT de yer aldı ve pazartesi günü benzer şekilde talepleri reddetti. Stanford Üniversitesi Başkanı Jonathan Levin ve Provost Jenny Martinez, araştırma fonlarının kesilmesinin bilimsel ilerlemeyi sekteye uğratacağını belirterek hükümetin yaklaşımını “fazlasıyla cezalandırıcı” olarak tanımladı.

Buna karşın Columbia Üniversitesi, geçtiğimiz günlerde yönetimin bazı taleplerine uydu. Yine de Harvard, baskıya karşı net bir şekilde duran ilk büyük kurum oldu. Harvard Başkanı Alan Garber, “Hiçbir hükümet – iktidardaki parti fark etmeksizin – özel üniversitelerin ne öğreteceğine, kimi kabul edeceğine ve hangi alanlarda araştırma yapacağına karar vermemelidir,” açıklamasında bulundu.

Trump ise geri adım atmadı. Salı günü Harvard’ın vergi muafiyetini iptal etmekle tehdit ederek krizi tırmandırdı. Üniversiteler, hayır kurumları ve dini organizasyonlar genellikle federal gelir vergisinden muaftır; ancak bu muafiyet, siyasi faaliyetlerde bulunmaları veya kuruluş amacından sapmaları hâlinde kaldırılabilir.

Bu anlaşmazlık, federal otorite ile akademik bağımsızlık arasındaki artan gerilimi gözler önüne seriyor. Yale Üniversitesi’nden akademisyenler, Harvard’a destek amacıyla yayımladıkları açık mektupta, “Amerikan üniversiteleri, demokratik toplumun temel ilkelerini tehdit eden olağanüstü saldırılarla karşı karşıya,” ifadelerini kullandı.

İfade özgürlüğü, kurumsal özerklik ve antisemitizm konularındaki tartışmalar büyürken, Trump yönetimi ile seçkin akademik kurumlar arasındaki çatışmanın yakın zamanda çözüleceği pek olası görünmüyor.